Pandemi sonrası herkesin gözü karavanda. Kaça ve nasıl kiralanır diye araştırdık. Yetmedi, işi büyütüp komple taşınmak ya da kendi karavanınızı yapmak istersiniz belki diye bu yollardan geçenlerle konuştuk. MEHMET İREN
NASIL KİRALANIR?
CAN TOPÇU
Turmobil Pazarlama Direktörü
Nereye gideceğinizi ve neye ihtiyacınız olduğunu bilmek önemli
Karavan kiralarken nelere dikkat etmeliyiz?
Öncelikle hangi bölgeye seyahat edeceğiniz ve hangi alanlarda konaklama yapacağınız çok önemli. Örneğin çekme karavan ile gidebileceğiniz yerlerle motokaravanla gidebileceğiniz yerler arasında farklılıklar var. Bu açıdan yeni nesil karavanlar ve bu sene en çok talep gören aracımız 4×4 L200 Crawler gidebileceği yerler, kullanım kolaylıkları açısından inanılmaz avantajlı. İkinci önemli bir noktaysa kapasite ve karavanların özellikleri açısından iyi analiz edilmesi. Kullanım koşulları, kapasite, teknik özellikler hepsi bir arada değerlendirilmeli.
Karavana ilginin yükselişini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Türkiye gerçekten çok özel bir ülke. Her ziyaret ettiğiniz koyda farklı bir mavi, her ziyaret ettiğiniz köşesinde farklı bir yeşil ve tarihe dokunabiliyorsunuz. Bu özelliklerinden dola- yı karavan hayatını ve deneyimini her açıdan bulabileceğiniz bir yerde yaşıyoruz. Karavan kültürü aslında Türkiye’de çok eskilere da- yanıyor. Avrupalı karavancılar uzun süre hak ettiği değeri vermiş fakat yıllar geçtikçe bu hedef kitleyi kaybetmişiz. Pazarlama anlamın- da biraz ihmal etmişiz ve karavan kültürü çok farklı noktalara gelebilecekken diğer ülkelerin gerisinde kalmışız. Hem karavan parkları olarak hem de karavan araçlarının çeşitliliği anlamında…
Turmobil olarak çok değer verdiğimiz ve sloganlarımızdan biri olan cümle, basit bir gerçeğin de altını çiziyor: “Doğanın bize değil, bizim doğaya ihtiyacımız var.” Karavan kültürünün bir yaşam biçimi olduğuna inanıyor ve bu yaşam biçiminin hayata dair birçok keyifli unsurlar içerdiğini düşünüyoruz. Yeşili, maviyi koruyarak yaşanılan her karavan tatilinin gelecek nesillerin vazgeçmemesi gereken bir kültür olması için elimizden gelenin en iyisini yapmaya çalışıyoruz.
KAÇA KİRALANIR?
CARETTA: 325 TL
IZZ428: 500 TL
L200: 625 TL
KARAVANDA YAŞANIR MI?
GÖKALP SAKLI
Doğa sporları eğitmen
Karavanın aynı yerde bir haftadan uzun kalmaması lazım
Karavanda yaşama fikri nereden çıktı?
Gezentili bir işim var. Okulları geziyorum ve ço- cuklar için eğitimler, atölyeler yapıyorum. Her şeyin maddesel değil biraz da huzura, mutluluğa ermekle alakalı olduğunu anlatmaya çalıştığım bir seminer programım var. Minimal bir yaşamı, ufak bir yaşamı, az eşyayla yaşamanın mümkün olabileceğini anlatmaya çalışıyorum. Bunun da bir yansıması olan karavanı tercih ettik eşimle beraber ve yollara düştük. Okulları gezerken ka- ravanımızı da gösteriyoruz çocuklara. Karavanın aile olarak yaşanabilir bir şey olduğunu göster- meye çalışıyoruz. Karavan işimden dolayı da çok uygundu bana. O yüzden böyle bir yaşama geçtik ve devam ettiriyoruz.
Bu iş herkesin harcı mı?
Değil açıkçası. Çocukken toprağa değmiş, doğayla ilişkisi olan bir insansanız size göre olabilir. Ama el bebek gül bebek büyütülmüş, ‘bakılmış’, sürekli bir bakımla yetiştirilmiş bir çocuksanız; yemeğiniz önünüze geldiyse, elbiselerinizi hep başkası yıkadıysa size göre değil. Kendi işini kendin yapmakla, bunu yapabilecek özgüvene sahip olmakla ilgili bir şey ka- ravancılık. Çünkü çok kısıtlı bir alanda, çok az bir eşyayla yaşamanız gerekiyor. Bulaşığından tuvalet temizliğine kadar her şeyi kendin yapabilmen gerekiyor. Bu da herkese gelmiyor. Onun için karavana yatırım yapmadan önce çadırla başlanmasını tavsiye ediyorum. Çünkü çadır kampçılığını yapamıyorsan karavan seni iyice bozacaktır.
Türkiye’de son dönemde karavana büyük ilgi var, peki bir kültürü var mı? Ülkemizde maalesef karavan kültürü henüz oturmuş değil. Karavanın olayı yolda olmaktır, yolu yaşamaktır. Ertesi gün pencereden görü- nen başka bir manzarayla uyanmaktır. Halbuki karavanı bir yere koyup veya orada duran bir karavanı kiralayıp 15 gün aynı yerde tatil yapıp dönmenin karavan mantığıyla bir alakası yok. Bu mesken kiralamaya giriyor. Bizde çökme mantığı ve bir yere koyup kalma olayı var. Bunu yapacaksan da karavana ne gerek var? Bence bir karavanın bir haftadan uzun süre aynı yerde kalmaması lazım. Manzaranı, bakış açını değiştirmen lazım. En azından 1 km öteye park et, farklı bir şey gör. Bir de karavanı araba zannediyorlar. Ama bu bir ev. Öyle basıp gitmek diye bir durum yok. Yavaş gitmek lazım. Seyir halinde içerideki bir kapının açılması ya da bir şeyin devrilmesi dikkatinizi dağıtıp kaza yapmanıza sebep olabilir.
KENDİMİZ YAPABİLİR MİYİZ?
SÜLEYMAN YÜCETAŞ
Beden eğitimi öğretmenliği öğrencisi
İyi araştırır, doğru insanlarla çalışırsanız çok keyifli bir süreç
Karavan yapmaya nasıl karar verdiniz?
İlk olarak 1971 model Volkswagen ile Ege ve Akdeniz turuna çıktım. Çeşitli koylarda ve kamp alanlarında konaklayarak yaklaşık 20 gün gezdim. Bu turla birlikte bir karavanına sahip olma- ya karar verdim. Aracımı satıp ufak bir minibüsle karavan restorasyonuna başladım. Eski bir araç olduğu için bakımları, yeni boyası, iç dizaynı yaklaşık 5 ay sürdü. İlk olarak en zorlu süreç olan kaporta boya aksamını yeniledik. Motor ve aracın bütün bakımlarının ardından, elektrik ak- samları tamamlandı. Karavanım mekanik olarak tamamı bitmiş, içi boş bir şekilde beni karşıladı. Kendi zevkime göre mobilyalar yaptırdım. Çadır kurulumundan kurtulmak için, yatabileceğim bir alan, eşyalarımı saklayabileceğim dolaplar, ufak bir lavabo, ocak seti, araç aküsü ile çalışan bir buzdolabı ve ufak tefek dokunuşlarla sevimli bir karavanı tamamladık.
Kendi karavanını kendin yap deyince insanın biraz gözü korkuyor…
Evet, aslında zor gözüküyor. Ama iyi araştırma yapar, doğru insanlarla karşılaşırsanız çok keyifli bir süreç. Düşünsenize, bir karavanın her köşesinde sizin fikriniz ve zevkiniz var. En önemlisi de bu sizin karavanınız. Ben karavanların kişilere göre değiştiğini düşünüyorum. Kendi yaşam ve tatil zamanına göre karavanını yapabilirsin. Herkesin karavanı olabilir. Tatil günü haftada iki günü olan birisi minibüsü karavana dönüştürüp, iki gecelik konaklama için yeterli donanımda karavan yapabilir. Balık tutma merakı vardır, ona göre dizayn eder, doğa yürüyüşünü seven ona göre dizayn eder; ailesiyle keyifli zaman geçirmek, yeni yerler keşfetmek isteyen ona göre dizayn eder. Kısacası her bütçeye göre bir karavan vardır. Ben karavanımı günlük hayatımda normal bir araç olarak da kullanıyorum. Bu tarz karavanlara ‘camper’ denir. En büyük avantajı dev büyüklükte karavanların aksine evimin önüne park edebiliyor ve her türlü otoparka girebiliyor olmam. Böylece karavanım her an kampa hazır. Aniden kampa çıkabilirim. Aslında kamp yapmak ille de uzun yola çıkmak değildir. İş çıkışı arkadaşınla İstanbul’un eşsiz manzaralarından birinde çayını kahveni demleyip hayatın ve şehrin keyfini çıkarmak da buna dahil.
Bir karavan yapmak kaça patlar?
Bu işin bir minimumu, maksimumu yok. Maliyete göre donanıma bakmak lazım. Normal büro tipi buzdolabını güneş enerjisi veya 12v akü enerjisine dönüştürerek de kullanabilirsin, kara- van için üretilmiş pahalı bir buzdolabı da alabilirsin. Bütçenize göre karar vermelisiniz. Benim aracım eski model olduğu için maliyetinde farklı kalemler var. Kaporta boya işi 15 bin, motor ve yürüyen aksamı 12 bin gibi. Bunları yaptırmadan daha yüksek model bir minibüs tercih ederseniz 25-50 bin TL arası minibüsler var. Karavan için harcayacağınız dönüşüm masrafı daha belirleyici olacaktır. Mobilyalar siz yaparsanız çok düşük bütçelere, mobilyacıya yaptırırsanız 5-10 bin TL’ye gelecektir. Yaşam aküsü ve ekstra elektrik 2-4 bin TL, buzdolabı için yaklaşık 3-5 bin TL, ocak seti 2-3 bin TL, döşeme ve ufak tefek dokunuşlara 2-3 bin TL gittiğini varsayarsak 14-25 bin TL arasına iki kişilik bir camper’ınız olacaktır. İlerleyen zamanlarda açılır tavan uygulaması ile 4 kişinin rahat kalabileceği bir karavanınız olabilir. Bu maliyetleri düşünerek hazır karavanları da kıyaslayabilirsiniz. Ama eğer aceleci ve sabırsızsanız kesinlikle hazır yapılmış bir karavan tercih etmelisiniz.
ARTILARI VE EKSİLERİ NELER?
ALTAY ÖZCAN
Rehber, Karya Yolu yapımcısı
Keşfedebileceğiniz sonsuz bir dünya açılıyor
Karavanda yaşamanın artıları ve eksileri neler?
Metrekarelerce evden birden 4-5 metrekare alana geçmek, dolayısıyla da sahip oldukla- rından komple vazgeçmek kolay iş değil. Az eşyayla birkaç ay geçirince eşyalarına, gerekliliklere bakış açın da değişiyor. Kendin için bir şey alırken acaba gerçekten ihtiyacım var mı, daha da önemlisi bunu koyabileceğim yer var mı diye soruyor insan kendine.
Karavan içindeyse küçük alanda hareket etmek en büyük zorluk. Tabii bu karavanınızın boyutuna göre değişebilir ama bir evden çok çok daha küçük alanlar sonuçta. Çoğunlukla bir şeyi almak için bir şeyi ortadan kaldırmak gerekebiliyor. Bir de bu kadar küçük alanda iki kişi yaşamanın zorlukları var, iki kişinin de iyi anlaşabiliyor olması önemli. Özellikle yağmurlu havalarda tüm günü araç içinde geçirmeniz gerektiğinde bu daha da kritik olabiliyor.
Artıları ise keşfedebileceğiniz sonsuz bir dün- yanın olması, yani özgürlük. Gün sonunda ‘şuraya dönmeliyiz’ anlayışı yok. Yorulduğun yerde durup yatabilir, ertesi gün yola devam edebilirsiniz. Bir yeri beğenmediğinizde başka bir yere gideyim diyebilirsiniz. Tabii bir de mesleğinizin bu tarz bir yaşama uygun olması var. İkimiz de işimizi mobil olarak veya bilgisayar başından yapabiliyoruz.
Peki ya ekonomik boyutu?
Aracın sigortası ve kaskosu sanırım en büyük para. Genellikle karavan için yapılan sigortalar pahalı oluyor. Onun dışında yemeğinizi kara- vanda yaptığınız ve konaklamaya para vermediğiniz için son derece ekonomik. Suyu uygun yer- lerden dolduruyorsunuz zaten, elektrik için de güneş panelleri var. Bizimki gibi makul boyutlu bir aracınız varsa yakıt da son derece az tutuyor.
Kamp alanları ve altyapı ne durumda?
Altyapı çok yok açıkçası. Bazı yerlerde karavanlar için düzenlenmiş kamp alanları bulunuyor, içerisinde duşundan tuvaletine, çamaşır makinesinden fırınına her şey var. Ama bu gibi yerler sadece sezonda açık olup genellikle çok kalabalık oluyor. Bizim tercihimiz genellikle kimsenin gitmediği, doğa ile baş başa olabileceğimiz yerler. Aracınızı istediğiniz yere çekip kalabiliyorsunuz, şu ana kadar hiç sorun yaşamadık.
HANGİSİ DAHA EKONOMİK?
ONUR KAYA
Ürün tasarımcısı
Bir kulübe mi yoksa yürüyen saray mı istendiğine göre değişir
Karavan yapma fikri nasıl aklınıza düştü?
Aslında arkadaşlarıma yardım etmek için kolları sıvadım önce. Birlikte çalışarak 10 gün gibi kısa bir sürede karavanlarını toplayıp onları yola koyduktan sonra kendim için de bir tane yapsam diye düşündüm. Yurtdışında birikim yapıp dönmüştüm. Kendi aracımı yapmak hiç bitmeyen bir sürece dönüştü. Endüstriyel tasarım mezunuyum ve bir atölyede yaşıyorum. Haliyle aklıma her gelen yeni düşünceyi uy- guladığım bir yapboza dönüştü karavan. Ama iş darlanıp yola koyulmaya gelince iki günde toplar çıkarım o ayrı.
Böyle bir projeye girmek isteyip cesaret bulmakta zorlananlara neler tavsiye edersiniz?
Her şeyi basit tutsunlar. Deneyime, yani karavanda zaman geçirmeye odaklanırlarsa hem ihtiyaçlarını doğru tanımlar hem de keyif alarak ve zamanla öğrenerek işin üstesinden gelebilirler.
Hazır satın almak mı yapmak mı daha ekonomik?
Bir kulübe mi yoksa yürüyen saray mı istendiğine göre değişir bu. Maliyet ve üretim süresi açısından her keseye uygun farklı aternatifler var. Zaman sorunu olmayan ve eli alet tutan biri için yapmak daha ekonomik. İkinci el araçlar ekonomik de olabilir, fiyasko da. Bunun yanında karavan üreten çok sayıda firmanın ortaya çıkması, yakın gelecekte fiyatları düşürecektir.
RÖPORTAJ: MEHMET İREN
